Nhạc sĩ Trần Thiện Thanh còn được biết đến với nghệ danh Nhật Trường với vai trò một ca sĩ, là một trong 4 giọng nam được yêu thích nhất trong giai đoạn trước 1975 và được phong danh hiệu “Tứ trụ nhạc vàng” cùng với Duy Khánh, Hùng Cường và Chế Linh.
Trần Thiện Thanh sinh vào năm 1942 tại Phan Thiết, Bình Thuận. Ngay từ khi còn nhỏ ông đã thích ca hát. Sau này khi đã trở thành ca sĩ với nghệ danh Nhật Trường, ông có chia sẻ câu chuyện về nghệ danh mình chọn: “Hồi nhỏ tôi thích ca hát lắm nhưng bố mẹ tôi không cho. Thế là tôi phải chờ đến ban đêm đợi bố mẹ đi ngủ rồi mới dám hát. Nhiều khi ban ngày thèm hát quá mà phải đợi đến tối, thấy ngày sao dài ghê nên tôi chọn tên Nhật Trường, có nghĩa là … ngày dài.” Mặc dù, bị bố mẹ cấm ca hát nhưng niềm yêu mến, đam mê với âm nhạc, ca hát không bị vùi lấp trong ông.
Năm 1958, ông cùng người vợ đầu là bà Trần Thị Liên vào Sài Gòn học tập, sau khi học xong thì làm giáo viên dạy môn Pháp văn ở một trường trung học. Khoảng đầu thập niên 60, ông đã thành lập ban Tứ ca Nhật Trường gồm ông và các nữ ca sĩ Như Thủy (em gái ông), Vân Quỳnh và Diễm Chi. Với giọng hát trau chuốt, trời phú của mình ông đã chinh phục được giới yêu nhạc Sài Gòn thời bấy giờ. Trong thời gian này, bên cạnh việc đi hát thì ông cũng bắt đầu sáng tác nhạc.
Trong những năm cuối thập niên 60, ông thường mặc quân phục lên sân khấu để hát nhạc lính. Trong sự nghiệp ca hát, ông thường hát và diễn chung với ca sĩ Thanh Lan. Sự kết hợp ăn ý giữa hai người đã đưa cái tên Nhật Trường – Thanh Lan trở thành cặp đôi được yêu thích nhất, kéo theo đó là rất nhiều lời đồn đoán xung quanh chuyện tình của ông. Ngoài nghệ danh Nhật Trường, ông cũng dùng một số nghệ danh khác như Anh Chương (tên con trai đầu của ông) hay Trần Thiện Thanh Toàn (để tưởng nhớ người em trai đã m.ấ.t).
Có thể nói ông đã rất thành công trong vai trò một ca sĩ khi được xếp vào hàng ngũ Tứ Trụ nhạc vàng. Dù trong vai trò là ca sĩ hay nhạc sĩ ông đều gặt hái được thành công khi chiếm trọn tình cảm của đông đảo khán giả bởi giọng hát thiên phú và tài năng trong khả năng sáng tác của mình.Tuy nhiên, khi nhắc về ông người ta thường nói nhiều về tài năng sáng tác.
Các sáng tác của ông đã góp phần đáng kể trong việc làm mới dòng nhạc vàng vốn mang nhiều nét ủy mị, bi lụy. Các ca khúc của ông được thêm vào nhiều sự tươi tắn, lạc quan. Với tài sáng tác của mình, tên tuổi của ông luôn được nhắc đến cùng với những nhạc sĩ tiêu biểu của dòng nhạc vàng như Trúc Phương, Lam Phương, Anh Bằng, Hoàng Thi Thơ…
Cũng trong những năm đầu thập niên 60, những sáng tác của Trần Thiện Thanh đã góp phần làm nên tên tuổi của nữ danh ca Phương Dung. Với ca khúc Tạ từ trong đêm của nhạc sĩ Trần Thiện Thanh, cô đã giành được nhiều giải thưởng danh giá như “Huy chương vàng” cho Ca sĩ trình bày xuất sắc nhất và Nữ ca sĩ được cảm tình nhất năm 1965.
Năm 1965, ông tốt nghiệp trường Hạ sĩ Quan và phục vụ tại Cục Tâm lý chiến thuộc Bộ Tổng tham mưu Quân lực Việt Nam Cộng hòa cho đến tháng 4 năm 1975.
Sau sự kiện 30 tháng 4 năm 1975, ông nằm trong danh sách những nghệ sĩ bị cấm hoạt động. Tới năm 1984, ông được cấp phép hoạt động trở lại, tuy nhiên ông từ chối làm việc cho chế độ mới.
Năm 1993, ông di dân sang Hoa Kỳ theo diện đoàn tụ gia đình nhưng gặp phải một số vấn đề trục trặc về vấn đề pháp lý cư trú nên Trần Thiện Thanh không được hợp thức hóa theo diện di trú. Mãi cho đến tháng 5 năm 2004, tức một năm trước khi mất, ông mới nhận được thẻ xanh để có thể đi trình diễn ngoài nước Mỹ. Do đó, có lần MC của trung tâm Asia đã xót xa nói rằng số phận của Trần Thiện Thanh là “vượt truông dài chưa thấy thẻ xanh”.
Trong thời qua hải ngoại, ông chung sống với nữ ca sĩ Mỹ Lan và có thêm một người con trai tên Trần Thiện Anh Chí, nhưng hai người không có hôn thú. Trước đó, khi còn ở Việt Nam, ông đã có 4 người con với người vợ đầu là bà Trần Thị Liên.
Những năm cuối đời, ông vật lộn với căn bệnh hiểm nghèo và qua đời tại nhà riêng ở thành phố Westminster,quận Cam, California vào ngày 13 tháng 5 năm 2005. Thi thể của ông được hỏa táng và đưa về Việt Nam, thờ tại chùa Phước Huệ, thành phố Bảo Lộc, Lâm Đồng.
TH
