Nhiều nghệ sĩ Việt từng phải trải qua quãng đời cơ cực trước khi thành nghệ sĩ nổi tiếng, danh hài Xuân Hinh cũng không phải ngoại lệ. Anh từng làm những nghề “không ai ngờ” để đảm bảo cuộc sống cho bản thân và gia đình.

NSƯT Xuân Hinh sinh năm 1960 tại quê hương quan họ Bắc Ninh, trong một gia đình có tới 7 anh chị em.

Bố của nam nghệ sĩ là thầy giáo còn mẹ anh chấp nhận lui về hậu phương để chăm sóc cho hạnh phúc gia đình.  Vì nhà nghèo lại đông con nên tuổi thơ của “vua hài đất Bắc” từng nếm trải nhiều khó khăn, cơ cực.

“Tôi sinh ra trong cái nôi quan họ Bắc Ninh. Bố tôi làm nghề giáo, còn mẹ lo việc gia đình, đồng áng. Nhà tôi đông anh em, 5 trai 2 gái.

Tôi lại là con trưởng nên từ nhỏ, những việc từ trông em đến nấu cơm, trồng rau, bắt cua, cất vó, thu mua đồng nát… tôi đều nếm trải hết”, nghệ sĩ Xuân Hinh kể.

Năm 10 tuổi, vì nhà nghèo nên Xuân Hinh phải học cách đi buôn chó lấy tiền ăn học và nuôi các em.

Có đêm mang chó đi bán chợ xa, lỡ xe nên phải ngủ lại ở bến. Nửa đêm, lũ chó trong rọ sủa nhiều quá bị người ta mắng, phải thả ra cho chúng khỏi kêu, sáng hôm sau lần mò đi tìm từng con bắt lại.

Năm lớp 7, khi đoàn quan họ về xã tuyển sinh, anh đến ứng tuyển theo kiểu “đi thi cho vui” không ngờ… trúng tuyển. Anh trở thành thành viên của Đoàn Dân ca quan họ Bắc Ninh từ đó.

Năm 1983, sau 6 năm gắn bó với Đoàn anh lại “dở chứng” thích chèo nên lại đánh liều đăng ký thi vào trường Trường Đại học Sân khấu Điện ảnh và trúng tuyển trong sự ngỡ ngàng của chính bản thân.

Anh hào hứng kể lại: “Tính tôi nó thế, không bao giờ thoả mãn với những cái mình đang có. Cứ phải thay đổi. Chỉ có vợ là nhất định không thay”.

Người vợ tào khang đứng sau thành công của nghệ sĩ Xuân Hinh.

Thời điểm theo học tại trường, vì gia đình không có điều kiện chu cấp nên anh phải đi làm thêm để tự trang trải. Xuân Hinh từng làm nhiều công việc khác nhau trong đó có cả nghề buôn bán đồng nát.

“Chẳng giàu có gì, lại lếch thếch lên Hà Nội học chèo. Tôi nhớ mãi một lần về xin mẹ 20 ngàn đồng. Tôi biết bà không có tiền, chắc là chẳng vay được nữa.

Bà không nói gì. Hôm sau, lúc tôi đã ra bến xe để về Hà Nội học, mẹ tôi tất tả chạy đến, trên vai là đôi quang gánh rỗng.

Bà thở gấp vì vừa đi tận trên chợ về. 20 ngàn gói chặt trong chiếc túi vải giắt cạp quần. Bà vui vẻ kể: Từ sáng, bà phải lội ao bèo rét căn cắt vớt cho được 4 gánh nặng, quẩy xuống tận chợ bán.

4 lần đi rồi về như thế, được chẵn 20 ngàn đồng, đủ cho tôi đi Hà Nội. Tôi ngồi trên xe về Hà Nội nuốt nước mắt vào trong.

Tôi thấy mình vô tích sự khi vẫn ăn bám mẹ. Đó cũng là lần cuối tôi xin mẹ tiền”, nam nghệ sĩ xúc động kể lại.

Rồi anh vừa học, vừa lao ra đời buôn bán đủ thứ từ “thượng vàng” đến “hạ cám”, vất vả tới nỗi chẳng còn thời gian bình tâm mà thấy xấu hổ.

Bởi với một sinh viên nghèo như anh thời bấy giờ chỉ cần có tiền để đóng học, làm gì anh cũng không ngại. Sau này Xuân Hinh biết buôn cả vàng, mắm muối tương cà.

Chính cuộc sống khốn khó đã tạo nên lối diễn gần gũi của Xuân Hinh khiến nhiều người thương mến.

Đến năm 1983, Xuân Hinh tiếp tục thi đỗ vào trường đại học Sân khấu Điện ảnh Hà Nội, ngành hát dân ca. Sau tốt nghiệp, Xuân Hinh được giữ lại làm giảng viên trong trường, nhưng anh từ chối.

Năm 1997, anh được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú. Là một nghệ sĩ lớn đam mê và hết lòng với bộ môn nghệ thuật dân tộc, sau chèo, nghệ sĩ Xuân Hinh là người gìn giữ và mang thể loại hát văn (hay còn gọi là chầu văn) phổ biến rộng rãi với công chúng.